Obecność ptaków w miastach budzi zwykle wiele kontrowersji wśród mieszkańców. Miłośnicy skrzydlatych sąsiadów chcą chronić ich siedliska, a przeciwnicy – jak najszybciej się ich pozbyć, upatrując taką możliwość w termomodernizacji budynku.Tymczasem wiele gatunków ptaków objętych jest ochroną prawną. Konieczne jest zatem przestrzeganie procedur określonych w ustawie o ochronie przyrody.
Wiele gatunków ptaków już dawno wybrało tereny zurbanizowane jako jedyne miejsce bytowania. Ptaki te zasiedlają budowle stworzone przez człowieka lub zakładają siedliska na zadrzewionych terenach miejskich. Stałymi mieszkańcami są m.in. gołąb miejski, kawka, sierpówka, jerzyk, jaskółka oknówka i wróbel domowy. Warunki życia miejskiego akceptuje jednak coraz więcej gatunków ptaków żyjących dotychczas w naturalnym środowisku.
Postęp przemysłowy i zagospodarowywanie terenów zielonych w konsekwencji spowoduje, że proces osiedlania się w miastach nowych gatunków ptaków może się nasilać, ponieważ wiele z nich utraci naturalne siedliska i ich jedynymi enklawami staną się tereny zurbanizowane.
Pewne gatunki ptaków, np.gołąb miejski, jerzyk, kawka, wróbel domowy czy pustułka, upodobały sobie strychy, stropodachy i różnego rodzaju nisze, a inne gnieżdzą się w niewielkich szczelinach i otworach- szpak, sikora bogatka i sikora modra.
Natomiast do elewacji budynków swoje gniazda przyczepiają jaskółki oknówki. Ponieważ okres lęgowy poszczególnych gatunków ptaków wypada w różnych terminach, mogą one gnieździć się w budynku przez cały rok.
Analizując architekturę budynku (kształt dachu, rozmieszczenie otworów okiennych, wnęk itp.), można określić potencjalne miejsca, w których poszczególne gatunki ptaków mogą sie osiedlać. Dlatego też, niszczenie lub zamykanie dostępu do gniazd jest karalne. Gdy są niszczone lęgi, należy zawiadomić policję, straż miejską, organizacje ochrony przyrody. Należy kratować strychy i inne pomieszczenia o otworach większych niż 10 cm., w których mogą osiedlać się gołębie. Nie należy kratować stropodachów o otworach do 10 cm., bo są to miejsca lęgowe wróbli, kawek, jerzyka – ptaków, które nie powodują zabrudzeń. Należy instalować zastępcze miejsca lęgowe (skrzynki, pustaki). W razie wątpliwości warto poprosić o pomoc ornitologa, aby wskazał, gdzie ptaki będą najchętniej zakładały swoje gniazda. Ma to znaczenie zwłaszcza w przypadku ptaków będących pod ścisłą ochroną, ponieważ istnieje ustawowy obowiązek zapewnienia im warunków sprzyjających egzystencji.
Regulacje prawne
Podstawowym aktem prawnym jest ustawa o ochronie przyrody. Zgodnie z art.52 ust.1 pkt 4 tej ustawy, z uszczegółowionym zapisem §6 pkt 4 rozporządzenia ministra środowiska w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną, obowiązuje zakaz niszczenia ich siedlisk i ostoi.
Ptaki osiedlające się na budynkach pozostających w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej „Poniatów”
Ptaki są częścią przyrody miasta i kraju, wzbogacają jej różnorodność, spełniają ważną rolę w funkcjonowaniu ekosystemu. M.in. efektywnie redukują liczebność owadów oraz szkodników roślin. W aspekcie psychologiczno-społecznym rola ptaków jest oczywista: ich obecność, obok drzew i kwiatów, najbardziej ożywia kamienne środowisko naszego osiedla, bez nich niebo nad miastem byłoby puste. Rola negatywna ptaków gnieżdżących się w budynkach to zanieczyszczenie odchodami. Temu winne są głównie gołębie. Ich liczna i całoroczna obecność powoduje, że zanieczyszczenia są często znaczne. Jednak należy zaznaczyć, że rokrocznie „zapraszamy“ na wytypowane budynki pustułki, które skutecznie eliminują bądź znacznie ograniczają obecność gołębi w rejonie naszych zasobów. Ale większość gatunków ptaków wynosi odchody swoich piskląt, a same przebywają w gniazdach stosunkowo krótko. Żaden z nich nie powoduje w znaczącym stopniu zanieczyszczeń elewacji.
Głosy ptaków wokół nas są sprawą indywidualnego odbioru. Jednak zapewne większości osób żyjących wśród miejskich hałasów, ptasie głosy nie przeszkadzają lub wręcz umilają akustyke otoczenia.
Dlatego też pracownicy Spółdzielni Mieszkaniowej „Poniatów“ dbają o to, aby w wyznaczonych i odpowiednio przygotowanych miejscach w obrębie stropodachu osiedlały się określone gatunki ptaków. Do szczególnie ulubionych i pożądanych należą:
Pustułka – ptak drapieżny z rodziny sokołów, wielkości gołębia, o smukłej sylwetce z wydłużonym ogonem i rdzawo-szarym upierzeniem. Jest ostrożna, gnieździ się i lata wysoko, więc jej obecność trudno zauważyć. Poluje na gryzonie i małe ptaki. Zakłada gniazda w większych niszach budynków i w stropodachach o otworach powyżej 8 cm. Zajęcie miejsca lęgowego można poznać po tym, że ptaki te wiosnę przesiadują przy gnieździe, a wczesnym latem widać wyglądające młode. Gdy pisklęta bardziej dorosną zdarza się, że wypadają z gniazda. Po wyprowadzeniu lęgu pustułki w sierpniu opuszczają okolice miejsca lęgowego. Skutecznie „zwalcza“ obecność nieproszonych gości, takich jak gołębie…
Jerzyk – często jest mylony z jaskółkami (oknówką i dymówką) z powodu podobieństwa sylwetek i sposobu lotu. Jest od nich nieco większy i cały brunatno-czarny. Ptaki, które w lecie widzimy krążące wysoko nad dachami, to głównie jerzyki, bo jaskółki na ogół latają niżej i są w miastach mniej liczne. Jerzyki prowadzą prawie wyłącznie napowietrzny tryb życia, nawet materiał do budowy gniazda zbierają w locie. Budynki są dla nich praktycznie jedynym miejscem gnieżdżenia się. W miastach zakładają gniazda głównie w stropodachach, gdy są tam otwory o średnicy 4-8 cm., także w szczelinach pod dachówkami. Ich gnieżdżenie się w budynku najłatwiej zauważyć w drugiej połowie maja, bo wtedy ptaki te stale krążą przy miejscach wybranych na gniazda i podlatują do otworów wlotowych. Jerzyki przebywają u nas krótko, przylatują z afrykańskich zimowisk na początku maja, odbywają lęgi do sierpnia i odlatują. Doskonały łowca much, a zwłaszcza komarów…
Źródło: „Mieszkanie i Wspólnota” ; wikipedia
Źródło zdjęć: Wikipedia, Google